Zmiany podatkowe dotyczące darowanego lub dziedziczonego majątku

Od 19 lipca  obowiązują przepisy umożliwiające korzystniejsze podatkowo rozliczanie darowanego lub dziedziczonego majątku

Od 19 lipca  obowiązują przepisy umożliwiające korzystniejsze podatkowo rozliczanie darowanego lub dziedziczonego majątku.

Do końca 2017 r. środki trwałe i wartości niematerialne i prawne otrzymane w drodze darowizny lub spadkobrania można było amortyzować dla celów podatkowych od ich wartości rynkowej. W tamtym czasie był to wyjątek od zasady, że otrzymane tytułem darmym aktywa nie mogą być amortyzowane podatkowo. Jak można się domyślić, z wyjątku tego chętnie korzystali podatnicy, w szczególności przedsiębiorcy funkcjonujący w ramach firm rodzinnych.

Swoistą przewagą tych osób (w stosunku do innych przedsiębiorców) był fakt, iż korzystały ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn w zakresie składników majątku otrzymanych w drodze darowizny lub spadku od osób najbliższych. Dodatkowo, mówiąc w uproszczeniu, opisany wyżej wyjątek pozwalał im płacić niższe podatki, choć nie ponieśli żadnego wydatku, aby amortyzowane podatkowo aktywa nabyć.

Przykładowo: ojciec nabył maszynę w 2010 r. i wykorzystywał ją do działalności gospodarczej. Zapłacił za nią 500 tys. zł i amortyzował (wykazywał koszt i płacił niższy podatek). Po skończonym okresie amortyzacji (brak kosztu) darował maszynę synowi – syn mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych (koszt) od wartości rynkowej maszyny, np. 400 tys. zł, a jednocześnie ojciec miał koszt, gdyż np. maszynę od syna dzierżawił. Jeżeli darowizna ta nastąpiłaby już w 2018 r., syn nie miałby prawa amortyzować maszyny podatkowo (taka możliwość nie istniałaby nawet, gdyby wspomnianą maszynę otrzymał w ramach spadku).

-Ministerstwo Finansów uznało, że takie brzmienie przepisów jest wykorzystywane przez część podatników do przeprowadzania agresywnej optymalizacji podatkowej oraz stawia rodziny w pozycji bardziej uprzywilejowanej, niż osoby ze sobą niepowiązane, a ta druga grupa musiała zapłacić podatek od otrzymanego aktywa i dopiero później aktywo to mogło być amortyzowane - mówi w rozmowie z MarketNews24 Anna Turska, doradca podatkowy z kancelarii prawniczej Ożóg Tomczykowski.

Aby zapobiegać tego typu sytuacjom, MF zdecydowało się na zmiany. Ustawa z dnia 27 października 2017 r. wprowadziła przepisy uniemożliwiające amortyzację jakichkolwiek środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli nabycie to nie stanowiło przychodu na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, było zwolnione z podatku na gruncie PIT, nabycie to korzystało ze zwolnienia na gruncie podatku od spadków i darowizn lub stanowiło dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku. Osoby z tzw. zerowej grupy podatkowej ciągle mogły nie płacić PIT, ani podatku od spadków i darowizn z tytułu otrzymanych tytułem darmym środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, ale już nie miały prawa do zaliczania do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych.

Brak przepisów przejściowych spowodował, że ograniczenia te weszły w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. Jednak zmiany były bardzo źle oceniane przez właścicieli firm rodzinnych. Ministerstwo Finansów zobowiązało się do kolejnej zmiany przepisów z mocą wsteczną, tj. ze skutkiem od 1 stycznia 2018 r. Przepisy te właśnie weszły w życie.

- Mamy już drugą nowelizację tych samych przepisów, a „nowelizowanie nowelizacji” świadczy o niskim poziomie legislacji uchwalanej w naszym kraju, to jednak ostatnią zmianę należy ocenić pozytywnie - komentuje mec. Anna Turska. - Nowe przepisy łagodzą zasady podatkowego rozliczania odpisów amortyzacyjnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych otrzymanych w drodze spadku lub darowizny.

W zakresie spadku nowelizacja przywraca przepisy funkcjonujące do końca 2017 r. Spadkobierca (najbliższa rodzina) nie płaci PIT, nie płaci podatku od spadków i darowizn i może wykazać koszt (poprzez odpisy amortyzacyjne) od wartości rynkowej aktywa, które otrzymał.

W zakresie darowizny nowelizacja wprowadza zasadę, że obdarowany nie płaci PIT, nie płaci podatku od spadków i darowizn i może kontynuować dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, których „nie dokończył darczyńca, pod warunkiem, że darczyńca wykorzystywał dane aktywo w swojej działalności gospodarczej i obdarowany będzie wykorzystywał dane aktywo w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Na najnowszej zmianie nie skorzystają jedynie ci podatnicy, którzy otrzymają darowiznę aktywa niewykorzystywanego (kiedykolwiek) przez darczyńcę w działalności gospodarczej. Taka darowizna nadal nie będzie opodatkowana PIT w momencie jej otrzymania przez obdarowanego i nadal będzie zwolniona z podatku od spadków i darowizn (jeśli darczyńcą będzie osoba najbliższa). Jeśli jednak obdarowany postanowi wykorzystać otrzymane aktywo do prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, to nie będzie mógł zaliczać w koszty uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych dokonanych od jego wartości początkowej.