Zmiany w zakresie stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów

Od początku tego roku zaszły bardzo istotne zmiany jeżeli chodzi o możliwość stosowania przez osoby fizyczne 50% kosztów uzyskania przychodów. Kontrowersje dotyczą przede wszystkim informatyków, a więc i twórców gier

Od początku tego roku zaszły bardzo istotne zmiany jeżeli chodzi o możliwość stosowania przez osoby fizyczne 50% kosztów uzyskania przychodów. Kontrowersje dotyczą przede wszystkim informatyków, a więc i twórców gier komputerowych, choć nie jedynie.

- Jedna z tych zmian jest korzystna gdyż dwukrotnie został zwiększony roczny limit kosztów związanych z transferem praw autorskich, który wynosi obecnie prawie 86 tys złotych - mówi w rozmowie z MarketNews24 Joanna Stolarek, Lider Praktyki Zarządzania Zgodnością w Kancelarii Ożóg Tomczykowski. - Pozostałe zmiany są jednak niekorzystne, gdyż w ich wyniku wielu twórców, którzy do tej pory korzystali z podwyższonych kosztów, zostało takiej możliwości pozbawionych, a  kwestia korzystania z 50% kosztów stała się przedmiotem intensywnego zainteresowania organów skarbowych, które zapowiedziały kontrole.

Przed zmianami z 50% kosztów mogły korzystać wszystkie osoby będące twórcami w rozumieniu prawa autorskiego, czyli tworzące utwory charakteryzujące się oryginalnością i indywidualnością i dokonujące transferu praw autorskich. Oprócz zawodów takich jak aktor, architekt, pisarz, lektor czy tłumacz, rozwiązanie to było chętnie stosowane przez programistów, architektów sieci, grafików komputerowych, twórców gier komputerowych i aplikacji mobilnych ale także w branży medialnej np. przez lektorów czy reżyserów dźwięku.

Od 1 stycznia 2018 r. wprowadzono ograniczenia w stosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodów wskazując w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dziedziny twórczości, które uprawniają do stosowania podwyższonych kosztów.

Pierwszy katalog uprawnionych – wskazywał przychody z działalności:

• twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
• badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;
• artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;
• w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;
• publicystycznej.

Katalog ten budził szereg wątpliwości gdyż zabrakło w nim tłumaczy, twórców radiowych czy twórców gier komputerowych.

W dniu 19.07.2018 r., weszła w życie ustawa nowelizująca, która w szczególności uwzględniła w tym katalogu twórców gier komputerowych, tłumaczy, twórców w zakresie działalności audialnej i audiowizualnej czy naukowej i dydaktycznej prowadzonej na uczelniach. Pomimo nowelizacji przepisy ustawy budzą jednak nadal kontrowersje – w szczególności nie ma pewności czy przez działalność w zakresie programowania należy rozumieć działalność samych programistów czy też innych osób zaangażowanych w proces tworzenia programu komputerowego, w szczególności zaś architektów sieci, developerów czy testerów. Stąd też wiele podmiotów zdecydowało się na wystąpienie do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskami o wydanie interpretacji prawa podatkowego.

Interpretacje podatkowe wydawane w ostatnim czasie (jak np. ta z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. 0112-KDIL3-1.4011.217.2018.2.AA czy inna z dnia 25 kwietnia 2018 r., sygn. 0115-KDIT2-1.4011.71.2018.2.AS) sugerują, że można szeroko rozumieć te kategorie.

- Należy jednak pamiętać, że interpretacje co do zasady chronią wyłącznie podmiot, który je uzyskał - zwraca na to uwagę mec. Joanna Stolarek. - Mając to na uwadze, każdy podmiot chcący korzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu powinien, dla własnego bezpieczeństwa, uzyskać indywidualną interpretację, która zapewni mu najwyższy poziom ochrony.

Przed osobami chcącymi stosować 50% koszty uzyskania przychodu stoją jednak jeszcze inne wyzwania. W szczególności, należy pamiętać, iż samo stwierdzenie, że dany „zawód” podlega pod jedną z działalności wymienionych w znowelizowanych przepisach nie zapewnia jeszcze pełnego bezpieczeństwa. Organy podatkowe zapowiedziały bowiem przeprowadzenie licznych kontroli zwłaszcza, w firmach z branży IT, w trakcie których będą zwracały szczególną uwagę na wszystkie elementy struktury wynagradzania związanej z 50% kosztami. W szczególności zaś na to w jaki sposób kalkulowane jest wynagrodzenie za transfer praw autorskich. Organy negują bowiem prawidłowość podejścia, w którym wartość ta jest pochodną procentowego udziału czasu poświęconego pracom twórczym w pracach ogółem, twierdząc, że powinno ono odzwierciedlać efekty owych prac twórczych i być przypisane konkretnie określonym utworom. Dodatkowo, zgodnie z zapowiedziami, organy podatkowe mają badać nie tylko obecną sytuację, lecz także sposób rozliczania prac twórczych w ostatnich pięciu latach.

Z obserwacji rynku przez Kancelarię Ożóg Tomczykowski wynika, że w odpowiedzi na te zagrożenia wiele firm zdecydowało się na zastąpienie struktury zatrudnienia opartej na kosztach autorskich taką, w której współpracownicy świadczą usługi w ramach działalności gospodarczej. Niestety, takie rozwiązania także są często kontrolowane przez organy skarbowe, które próbują dowodzić sztuczności wprowadzonego rozwiązania i domagają się zaległych zobowiązań podatkowych czy składek ubezpieczeniowych. Argumentami, z których najchętniej korzystają, jest brak ponoszenia ryzyka gospodarczego czy odpowiedzialności wobec osób trzecich przez współpracowników lub nieposiadanie przez nich swobody w wyborze miejsca i czasu świadczenia swoich usług.

Mając to wszystko na uwadze, koniecznością wydaje się:

• zbadanie, którzy z pracowników mogą dalej korzystać z 50% kosztów uzyskania przychodów,
• przeanalizowanie treści obowiązujących klauzul w zakresie transferu praw autorskich,
• przyjrzenie się zasadom dokumentowania działalności twórczej dla celów podatkowych oraz obowiązującym w spółce politykom wewnętrznym,
• zweryfikowanie sposobu ustalania wynagrodzenia za transfer praw autorskich.

Dodatkowo, skoro już jesteśmy przy branży IT to warto wspomnieć, że rząd pracuje nad nowelizacją ustaw o PIT i CIT, przewidującej preferencje podatkowe dla twórców gier komputerowych. W związku z tym Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przygotowało projekt ustawy o zasadach wspierania produkcji kulturowych gier wideo oraz o zmianie niektórych innych ustaw zawierać ma m.in. ulgę podatkową w podatkach dochodowych (PIT i CIT) dla producentów gier komputerowych.

Konstrukcja ulgi zakłada możliwość dodatkowego odliczenia od podstawy opodatkowania w podatku dochodowym CIT/PIT 100% ustawowo określonych kosztów kwalifikowalnych poniesionych na produkcję gier komputerowych, które spełnią tzw. test kulturowy. Chodzi o gry, które promować będą polskie treści kulturowe. Okolicznościami, które będą brane pod uwagę są w szczególności: miejsce akcji, główni bohaterowie, obecność elementów dziedzictwa kulturowego lub historycznego, bazowanie na narracji i dialogach, wykorzystanie oryginalnego IP, wykorzystanie elementów innowacyjnych, produkcja większości elementów gry na terytorium RP oraz zatrudnienie przy produkcji obywateli lub rezydentów Europejskiego Obszaru Gospodarczego.